Bu çalışma, 4 Nisan 2022 ile başlayan haftanın makroekonomik analizini yapmak ve Türkiye’yi ilgilendiren bazı politik ve ekonomik verileri değerlendirerek öngörülerde bulunmak amacı ile hazırlanmıştır.
Geçen Haftaya Bakış: Önceki haftalarda jeopolitik risklerdeki artışla birlikte hızla yükselen petrol fiyatları, yılın ilk çeyreğinin son işlem haftasında bu eğilimini kaybetti, Ama enflasyon ve para politikaları konusunda endişeler halen gündemdeki yerini koruyor.
Bununla birlikte geçen hafta küresel piyasalardaki risk iştahında artış kaydedildi. Sıkılaştırma politikaları konusundaki belirsizliklerinin ortadan kalkması ve Rusya – Ukrayna gerginliğinin az da olsa durulması ile azalan petrol fiyatlarının etkisiyle geçtiğimiz hafta, piyasalar için olumlu seyretti. ABD 10 yıllık tahvil faizi de hafta başından itibaren düşüşünü sürdürerek yüzde 2,39 seviyelerine kadar ulaştı.
Bunun yanı sıra, savaş ve FED sayesinde gündemdeki yerini kaybeden Covid-19 Çin’de yaşanan kapanmalarla kendini hatırlatmaya devam etti. Shanghai, Covid-19 testleri için iki kademeli karantinaya girdi ve bu durum ham petrol vadelilerine kayıp olarak yansıdı. Husilerin Suudi Arabistan’a yönelik saldırılarına ara vereceği yönündeki açıklaması da petrol fiyatlarındaki düşüşü destekleyen bir diğer faktör olarak öne çıktı.
Geçtiğimiz hafta küresel piyasalar, ABD’den gelen 2021’in son çeyreğine ilişkin büyüme verisinin yanı sıra istihdam verilerini, Euro bölgesi enflasyon oranını, Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı La Garde ile İngiltere Merkez Bankası Başkanı (BoE) Bailey’nin konuşmalarını ve Çin’den gelen PMI rakamlarını izledi. Yurt içinde ise dış ticaret verileri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın görüş ve değerlendirmeleri ve bankacılık sektöründen gelen veriler takip edildi.
Bunun dışında, ABD Dışişleri Bakanlığı, keyfi olarak tutuklanabileceklerini gerekçe göstererek Amerikan vatandaşlarına “Rusya’ya seyahat etmeyin” uyarısı yaptı.
ABD’nin en büyük gazetesi olan ve Pentagona yakınlığı ile bilinen Washington Post gazetesinin haberine göre ABD Başkanı Biden’ın oğlu Hunter Biden, ABD’nin rekabet içinde olduğu Çin devletiyle ilişkili bir enerji şirketiyle anlaşmalar yaptı ve milyonlarca dolarlık ödeme aldı.
Litvanya, Rusya’dan doğalgaz alımını durdurdu.
Petrol piyasasında düşüş eğitimi devam etti. Hafta içinde yapılan OPEC + toplantısı kararları da bu eğilimi destekledi. Ancak petrol fiyatları halen 100 Doların üzerinde seyrediyor.
Dünya Bankasından Türkiye’ye köprü ve otoyolların hazinenin borç yükünü arttıracağına dair bir uyarı geldi.
Türkiye’de asgari ücretin enflasyon artışı karşısında yeniden yükseltilmesi için çalışma başlatıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, asgari ücrete ilişkin olarak “Gerekirse yükseltileceğini” ifade etti.
2021 yılı son çeyreğinde Türkiye’nin dış borç stoku GSYH’ye oran olarak azalırken kamu borç stoku arttı.
Doğalgazda, Nisan ayında geçerli olacak mesken abonelerinin tarifesine %35, sanayi abonelerinin tarifesine %50 ve elektrik üretim amaçlı tarifeye %44,30 zam yapıldı.
Mevduatta stopaj indirimi 30 Haziran’a uzatıldı.
Toptan internet tarife fiyatlarına %67 oranındaki zammın yürürlük tarihi 2 ay ertelendi.
Geçen haftaya 20,81 seviyesinden başlayan VIX (Korku Endeksi) aşağı yönlü bir hareket yaptı ve haftayı 20 seviyesinin hemen altında 19,63 ile tamamladı.
Önceki haftayı 14,84 seviyesinden kapatan Dolar /TL kuru geçen hafta aşağı yönlü bir hareket izleyerek 14,69 TL ile haftayı tamamladı.
Önceki haftayı 16,29 TL’den tamamlayan Euro/TL kuru geçen hafta yatay bir seyirle 16, 22 TL seviyesinden haftayı tamamladı.
Geçen hafta başında 585 seviyesinde olan Türkiye’nin risk primi (CDS) aşağı yönlü bir seyirle haftayı 549 seviyesinde tamamladı.
Kremlin’den ‘Erdoğan’ ve ‘Türkiye’ vurgusu: Kremlin Sözcüsü Peskov, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın büyük ve güçlü bir siyasi lider, Türkiye’nin de çok büyük bir bölgesel güç olduğunu belirterek, “Erdoğan’ın kendi çıkarlarını, ülkesinin çıkarlarını savunacak ve takip edecek gücü bulması bizi memnun ediyor.” dedi.
Rusya Devlet Başkanı Putin’in Değerlendirmesi: Putin’in Moskova’da bir toplantıda, yaptırımlar ve Rusya’nın enerjide attığı karşı adımlarına yönelik açıklamalarında özetle aşağıdaki ifadelere yer vermişti;
– “Artık Rus gazını satın alabilmek için Rus bankalarında ruble hesabı açmaları gerekiyor. Bu hesaplar, 1 Nisan’dan itibaren sevk edilen gazın ödemesi için kullanılacak.”
– “Ödemeler yapılmazsa bunu tüm sonuçlarıyla birlikte alıcılar açısından bir temerrüt olarak kabul edeceğiz. Rubleyle ödeme yapılmazsa Rus gazı sözleşmeleri durdurulacak.”
– “Avrupalı tüketicilere kaynaklarımızı sağladık ve bize Euro olarak ödeme yaptılar, sonra bu kaynaklarımızı dondurdular. Avrupa’ya gazın bir kısmını ücretsiz olarak teslim etmiş olduk. Bu elbette devam edemez.”
– “Uzun bir plan çerçevesinde bu yönde ilerlemeye devam edeceğiz. Güvenilir ortaklarla dış ticarette ulusal para birimlerini daha fazla kullanacağız.”
– “(Avrupa’ya yeni bir göç dalgası uyarısı) İnsanlar daha az yemeye, ısınmadan tasarruf etmek için daha sıcak giyinmeye, seyahat etmeyi reddetmeye zorlanıyor. Gıda krizini, her şeyden önce Avrupa ülkeleri dahil olmak üzere başka bir göç dalgası izleyecektir.”
– “Enflasyon önde gelen Avrupa ekonomilerinde ve ABD’de rekor kırıyor. Bir yandan da ekonomi politikasındaki hatalarını bize yüklemeye çalışıyorlar, hep suçlayacak birilerini arıyorlar.”
– “ABD, Avrupa’yı pahalı sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tüketimine geçirmek için her yolu deniyor. Avrupa sanayisi zarar görecek ve milyonlarca kişi işsiz kalacak, hayat standartları düşecek.”
ABD Ekonomisinde Güçlü Büyüme: ABD’de 2021’in son çeyreğine ilişkin büyüme rakamları açıklandı. Rakamlar ülkenin 2021’in son çeyreğinde %6,9 ile ekonomist beklentilerinin üzerinde bir büyüme performansına imza attığını gösterdi. ABD ekonomisi yılın tamamında ise %5,7 ile 1984’ten bu yana en güçlü büyümeyi kaydetti.
FED Başkanı Powell da son çeyrek için güçlü büyüme performansına işaret etmişti.
ABD’de İstihdam Verileri Açıklandı: Haftanın en önemli verisi olarak piyasaların merakla beklediği ABD’de tarım dışı istihdam Mart ayında yarım milyona yaklaşırken işsizlik oranı tahminlerin üzerinde geriledi.
Çalışma Bakanlığı’nın verilerine göre tarım dışı istihdam 431 Bin arttı. Piyasa beklentisi 490 Bindi.
İşsizlik oranı % 3,8’den %3.6’ya geriledi. Beklenti %3,7’ydi.
Euro Bölgesi’ndeki Enflasyon Oranında Rekor Yükseliş: Euro Bölgesi’nde Mart ayı enflasyon öncü hesaplamalara göre %5,9’dan %7,5’a yükselerek tarihinin en yüksek bölgesine ulaştı. Aynı dönemde gıda, enerji, alkol ve tütün ürünlerinin hesap dışı bırakıldığı çekirdek enflasyon %2,7’den %3’e yükseldi. Enflasyonda yükseliş Avrupa Merkez Bankası’nın bu yıl normalleşmeye başlaması gerektiği yönündeki görüşleri artırıyor.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Konuştu: ECB Başkanı Christine Lagarde, Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaşın Euro Bölgesi’ndeki ekonomik görünümü “gölgelediğini” belirtti. Ukrayna savaşının enerji ve gıda fiyatlarını artırdığını belirten Lagarde, “Avrupa zor bir döneme giriyor. Kısa vadede daha yüksek enflasyon ve daha yavaş ekonomik büyüme ile karşı karşıya kalacağız.” şeklinde değerlendirdi.
İngiltere Merkez Bankası (BoE) Başkanı da Konuştu: İngiltere Merkez Bankası Başkanı Andrew Bailey Merkez Bankası’nın gelecekteki faiz artışlarına ilişkin sözlü yönlendirmesini belirsizlikler nedeniyle yumuşattığını belirtti.
Brüksel’deki bir etkinlikte konuşan Bailey Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından enerji fiyatlarında yaşanan artışla şu an %6 civarında seyreden enflasyonun daha da yükselebileceğini öngördü. Bailey bu koşullarda Merkez Bankası’nın politikasında sıkılaştırmaya gitmesinin uygun olacağını savundu.
Çin’den gelen PMI Verileri Moral Yükseltmedi: Dünyanın üretim motoru konumundaki Çin’de imalat PMI verisi Mart ayında 49,5 ile sektörde daralmayı işaret etti. Ülkenin ticari olarak en yoğun şehirlerinden birinde uygulanan karantina önlemlerinin de etkisiyle birlikte imalat aktivitesi 4 ay sonra ilk kez daralma emaresi gösterdi.
OPEC + Toplantısı Yapıldı: Suudi Arabistan liderliğindeki 13 üyeli OPEC ile Rusya önderliğindeki OPEC dışı petrol üreticisi 10 ülkenin enerji ve petrol bakanları piyasa koşullarını değerlendirmek ve Mayıs ayı itibarıyla uygulanacak üretim miktarını görüşmek üzere çevrim içi bir araya geldiler.
Toplantı sonunda yapılan açıklamada grubun, 18 Temmuz 2021’de düzenlenen 19. Bakanlar Toplantısı’nda alınan günlük petrol üretiminin kademeli artırılmasına ilişkin karara bağlı kalarak Mayıs ayında günlük 432 Bin varil üretim artışına gideceği ifade edildi. OPEC+ grubunun bir sonraki toplantısının 5 Mayıs’ta yapılacağı kaydedildi.
Öte yandan, Beyaz Saray’dan yapılan yazılı açıklamada özetle;
– Biden’ın Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle artan petrol fiyatları ile mücadele için ABD’nin stratejik rezervinden 6 ay boyunca günde 1 milyon varil petrolü serbest bırakılması yönünde karar aldığı belirtildi.
Dünya Bankası Türkiye’yi Uyardı: Dünya Bankasından ‘Kamu Özel İşbirliği Modeli (KÖİ)’ ile Türkiye’de yapılan köprü ve otoyollarla ilgili bir uyarı geldi. Dünya Bankasına göre, Türk Lirası’nın değer kaybı Dolar garantili KÖİ projelerinin bütçeye yükünü öngörülenin çok üzerinde artıracak.
Türkiye’de Dış Ticaret açığı Şubat’ta %136 Arttı: TÜİK’in Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturarak açıkladığı Şubat ayı GTS (Genel ticaret sistemi) dış ticaret verilerine göre; Türkiye’nin ihracatı 2022 yılının Şubat ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %25,4 artarak 20 Milyar Dolar olurken, aynı dönemde ithalat %44,5 artarak 27,89 Milyar Dolar olarak gerçekleşti. Böylece dış ticaret açığı, Şubat 2021- Şubat 2022 dönemleri arasında %136 artarak 7,88 Milyar Dolar oldu. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise söz konusu dönemde %82,7’den %71,7’ye geriledi.
Cumhurbaşkanımızın Konuşmaları: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, KDV indirimleriyle ilgili açıklamalarda bulundu:
Cumhurbaşkanı Erdoğan: “Temel ihtiyaç maddelerinden olan deterjan, sabun, tuvalet kağıdı, peçete, bebek bezi gibi ürünlerin KDV’sini %18’den %8’e indirme kararı aldık. Yeme içme hizmetlerinin tamamında KDV oranını %8 olarak belirliyoruz” dedi.
Sn. Erdoğan, “Oto galericilerin araç alım satımından elde ettikleri gelirde %1 olan KDV oranını %18’e yükseltiyoruz. Afet riski altındaki alanların dönüştürülmesi kapsamındaki konutlarda 150 m 2’ ye kadar %1, aşan kısmı için %18 KDV tahakkuku yapılacaktır” şeklinde konuştu.
Bankacılık En Karlı Sektör: Bankacılık sektörünün Şubat 2022 net karı 18,909 Milyon TL olarak gerçekleşti. Sektörün net karı aylık bazda %6 azalırken, yıllık bazda ise %282 arttı. TL kredi makası aylık bazda 36 baz puan daraldı.
AK Parti tarafından TBMM’ye sunulan yasa tasarısına göre finans sektöründe ‘Kurumlar Vergisi’ oranı %20’den %25’e çıkarılacak.
Asgari Ücretle İlgili Yeni Çalışma: Sene başında asgari ücrete yapılan %50’lik zam ile işçi ve çalışan kesimin enflasyon karşısındaki mağduriyeti engellenmeye çalışıldı. Fakat yurt içinde gıda ve enerji başta olmak üzere fiyatlardaki artışlar son ayda hız kazandı. Sendikalar, asgari ücrette yeni bir düzeltmeye gidilmesi gerektiğini belirtirken hükümetten de bu yönde sinyaller geliyor.
AK Parti Grup Başkanvekili Emin Akbaşoğlu, Temmuz’da emekli ve çalışan memurların maaşına zam yapılacağını, bu süreçte asgari ücretlilerin durumunun da değerlendirileceğini söyledi. Akbaşoğlu ayrıca 3600 ek göstergenin Temmuz’da çıkacağını, EYT’lilerle de helalleşileceğini belirtti.
Finans sektörünün kurumlar vergisi oranının %25 e çıkartılması hususu taslak olarak TBMM ye sunuldu.
En Zengin Türk Belli Oldu: Prof. Dr. Uğur Şahin’in CEO’luğunu yaptığı Alman biyoteknoloji firması BioNTech, 2021 yılına ilişkin finansal sonuçlarını duyurdu. BioNTech’te yüzde 18’lik hissesi bulunan Prof. Uğur Şahin’in serveti, şirketin net kârını bir yılda 676 kat arttırmasıyla 7,6 Milyar Dolar seviyesine yükseldi. Şahin, böylece en zengin Türk oldu.
Döviz ve Yabancı Yatırımcıların Geçen Hafta Türkiye Piyasalarındaki İşlemleri:
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) açıkladığı verilere göre 25 Mart haftasında brüt rezervler 108,708 Milyar Dolardan 108,037 Milyar Dolar seviyesine geriledi.
Aynı dönemde TCMB’nin net uluslararası rezervleri 1 Milyar 244 Milyon Dolar düşüş gösterdi. Geçtiğimiz hafta 17 Milyar 199 Milyon Dolar olan net uluslararası rezervler 25 Mart ile sona eren haftada 15 Milyar 955 Milyon Dolara geriledi.
18-25 Mart haftasında yurt dışı yerleşik yatırımcılar, reel olarak 17,4 Milyon Dolar hisse senedi alımı ile 104,8 Milyon Dolar Devlet İç Borçlanma Senedi satışı ve 1,8 Milyon Dolar Özel Sektör Tahvil alımı gerçekleştirdi.
TCMB tarafından açıklanan veriler kapsamında, yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı geçen hafta 1,1 Milyar Dolar arttı. Korumalı Kur Mevduat (KKM) Hesabına katılım son verilere göre 610 Milyon TL civarına ulaştı.
Hisse senedi piyasasında yabancıların payı 25 Mart itibariyle %37,5 olurken önceki haftada bu oran aynı seviyedeydi. 2021 yılı kapanışında %40,6 olan yabancı payı 1 sene öncesinde ise %43,6 idi.
Bunun yanı sıra, bu hafta ülkemizi ilgilendiren önemli ekonomik paritelerin izleyecekleri yön şu şekilde tahmin edilmektedir:
Dolar Endeksi (DXY): Geçtiğimiz hafta beklentilerimiz paralelinde yukarı yönlü hareketine devam ederek 98,63 ile haftalık kapanış yapmıştır. Önümüzdeki hafta bu seviye altında günlük kapanışlar yapmadıkça yukarı hareketine devam etme potansiyeli mevcuttur. Bu durumda, ilk etapta 99,21 ve ardından da 99,86 dirençlerine gidebilir.
Aşağı yönlü hareketlerde 98,15’e kadar geri çekilebilmesinin mümkün olabileceği düşünülmektedir.
EUR/USD: DXY ile ters yönlü hareket eden parite geçtiğimiz hafta çok nadir zamanlardan birini yaşayarak DXY ile paralel hareket izlemiş ve geçen haftanın kritik seviyesi olan 1,0992’nin üzerinde kalmayı başararak 1,1041 ile haftalık kapanış yapmıştır. Ancak bunun bir yanılsama olduğu düşünülmektedir. Önümüzdeki haftalarda yeniden DXY ile olan ters korelasyon ilişkisine döneceği değerlendirilmektedir. Önümüzdeki hafta, ilk etapta 1,1046 ve burayı da aşarsa 1,1076 seviyelerindeki direnç bölgelerine kadar gerileyebilir.
Yukarı yönlü hareketlerde ise 1,0962 ’ye kadar alan vardır.
BRENT: Brent Petrol geçtiğimiz hafta aşağı yönlü bir hareket izlemiş ve 104,39 ile haftalık kapanış yapmıştır. Önümüzdeki hafta 110,23 üzerine atıp bu seviyelerden günlük kapanışlar yapamadığı takdirde aşağı yönlü hareketine devam edilebilir. Bu durumda ilk etapta 103,58 seviyesine inmesi beklenebilir ki bu seviye, “10 Haftalık Hareketli Ortalama” seviyesidir. Burayı da kırması halinde düşüş hareketinin artarak devam ederek 100 Dolara kadar gerilemesi beklenebilir.
Yukarı yönlü hareketlerde ise 115 Dolara kadar alan vardır.
Ons Altın: Geçtiğimiz hafta 1946 seviyesi üzerinde kalmayı başaramayarak yönünü aşağıya çevirmiş ve beklentilerimizin de ötesinde bir gerileme yaparak 1925 Dolar ile haftayı tamamlamıştır. Önümüzdeki hafta 1934 üzerine atıp bu seviyelerden günlük kapanışlar yapamadığı takdirde aşağı yönlü hareketine devam edilebilir. Bu durumda ilk etapta 1916 ve burayı da kırarsa 1904 seviyesine kadar inebilmesi mümkün görülmektedir.
Yukarı yönlü hareketlerde ise 1946’ya kadar alan vardır.
Bitcoin (BTC): BTC geçtiğimiz hafta da 41500 seviyesi üzerinde kalmayı başarmış ve 46150 seviyesinden haftayı tamamlamıştır. Önümüzdeki hafta, 43900 üzerinde kaldıkça ilk etapta 48900 ve ardından da 53440 seviyelerine gitmesi mümkündür.
Aşağı yönlü hareketlerde ise 43900 Dolar altında 34190’a kadar alan vardır.
Bilgilerinize saygı ile arz olunur.
S.Mert ÜNSAL
